Nội dung: |
1.TỔNG QUAN VỀ GAN
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể và thực hiện tới hơn 500 nhiệm vụ thiết yếu. Đây cũng là bộ phận duy nhất có khả năng tái sinh, tự làm lành được các tổn thương.
Gan có thể nặng từ 1,44 – 1,8kg đối với nam và 1,2 – 1,4kg đối với nữ, có màu đỏ nâu, có độ đàn hồi cao với kết cấu như cao su, nằm ở phía trên và bên trái của dạ dày và bên dưới phổi.
Cơ quan này có kích thước gần bằng quả bóng bay cỡ nhỏ, bao gồm hai thùy, thùy phải lớn hơn và thùy trái nhỏ hơn. Hai thùy được ngăn cách bởi dây chằng liềm falciform. Gan cũng được bao bọc bởi một lớp mô sợi gọi là nang Glisson. Lớp nang này lại được bao phủ thêm một lớp phúc mạc, một màng tạo thành niêm mạc của khoang bụng. Điều này giúp cố định gan và bảo vệ gan khỏi những tác động vật lý.
Gan được cung cấp từ hai nguồn máu chính: tĩnh mạch cửa mang máu giàu chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa và động mạch gan mang máu có oxy từ tim. Mỗi mạch máu lại được chia thành các mao mạch nhỏ và kết thúc bằng một tiểu thùy. Các tiểu thùy này chính là đơn vị chức năng của gan và bao gồm hàng triệu tế bào gan.
Các chức năng của gan:
Đào thải độc tố: Các đơn vị tế bào nhỏ hơn cấu thành nên mô gan, trong mô gan chứa nhiều kênh dẫn máu, bao gồm cả mật chạy giữa. Máu từ các cơ quan trong hệ tiêu hoá chảy về gan thông qua tĩnh mạch cửa, dòng máu này sẽ mang theo các chất dinh dưỡng và chất độc hại. Gan sẽ phân huỷ các chất như: chất béo, protein, carbohydrate và tạo ra năng lượng, nuôi sống cơ thể. Những độc tố cũng được gan thanh lọc ra trong trong quá trình chuyển hóa này và phân giải thành các chất kém nguy hiểm hơn, dễ tan trong nước. Từ đó, các độc tố này được đào thải ra bên ngoài cơ thể. Đây là chức năng chính của gan.
- Chức năng chuyển hóa:
- Chuyển hóa glucid: được thực hiện thông qua quá trình tổng hợp glycogen dự trữ cho cơ thể và tăng phân giải glycogen để cung cấp cho cơ thể.
- Chuyển hóa lipid: Khi các axit béo đến gan sẽ được tổng hợp thành triglyceride, phospholipid, cholesterol ester sau đó từ các chất này gan sẽ tạo lipoprotein rồi vận chuyển đến các tế bào khắp cơ thể.
- Chuyển hóa protid: Gan dự trữ protein dưới dạng protein enzyme và protein chức năng, các protein phân giải thành axit amin vào máu rồi cung cấp cho tế bào trong cơ thể.
- Sản xuất mật: Tế bào gan là nơi sản sinh dịch mật và dự trữ chúng trong các túi mật. Dịch mật theo đường ống mật đi xuống tá tràng để hòa trộn vào thức ăn, thực hiện nhiệm vụ nhũ hóa chất béo, cholesterol, một số loại vitamin để ruột non dễ hấp thụ. Mỗi ngày gan tiết ra 0.5 lít mật, thành phần của mật bao gồm: muối mật, sắc tố mật, cholesterol, bilirubin, chất điện giải và nước.
- Chức năng dự trữ:
Dự trữ máu: Bình thường, gan chứa lượng máu khá lớn khoảng 600-700ml. Sau khi truyền dịch, sau bữa ăn, uống nhiều nước… khiến áp suất máu tại tĩnh mạch gan tăng lên, gan có thể chứa thêm khoảng 200 – 400 ml máu.
Và ngược lại, gan sẽ co lại khi cơ thể hoạt động hoặc khi thể tích máu giảm để đưa một lượng máu vào hệ tuần hoàn.
Dự trữ glucid: Glucid trong gan được dự trữ dưới dạng glycogen, có thể đủ cung cấp năng lượng hoạt động cho cơ thể trong vòng vài giờ.
Dự trữ sắt: Sắt được gan dự trữ dưới dạng ferritin và sẽ được đưa đến cơ quan tạo máu nhờ transferrin do gan sản xuất ra.
Dự trữ vitamin: Gan có thể dự trữ cho cơ thể các loại vitamin như: Vitamin A, D, và đặc biệt là vitamin B12.
2.CÁC DẤU HIỆU BỆNH GAN
Ngày nay chế độ ăn nhiều hóa chất, dầu mỡ, phẩm màu và các chất bảo quản… làm gia tăng các nguy cơ mắc bệnh gan. Thế nhưng, các bệnh về gan lại tiến triển một cách âm thầm, rất khó phát hiện cho đến khi bệnh đã đến mức nghiêm trọng. Chính vì thế, mọi người cần phải chú ý các dấu hiệu sau đây:
- Vàng da:
Đây là dấu hiệu nhận biết bệnh gan mà đặc trưng và được nhiều người nhắc đến nhất. Tuy nhiên, dấu hiệu này không xuất hiện ngay từ đầu khi bệnh mới khởi phát mà mà chỉ khi bệnh gan trở nên nghiêm trọng thì triệu chứng vàng da mới trở nên rõ rệt.
Tình trạng vàng bị da thường xuất hiện ở các bệnh lý về gan như: Viêm gan do virus, xơ gan, …
Đặc biệt, trong trường hợp phát hiện triệu chứng vàng da xuất hiện đồng thời với tình trạng vàng kết mạc (lòng trắng mắt), ngoài thăm khám thông thường, người bệnh nên tiến hành thêm xét nghiệm ung thư gan. Bởi, đây là một trong những dấu hiệu sớm cho thấy bệnh gan đang biến chứng thành ung thư.
- Ngứa da:
Như đã biết, gan thực hiện chức năng đào thải độc tố ra bên ngoài cơ thể. Khi chức năng gan suy giảm, quá trình đào thải độc tố này sẽ bị ảnh hưởng. Kèm theo đó, nếu có thói quen thường xuyên ăn uống với thực đơn không lành mạnh như uống nhiều rượu, bia, ăn nhiều thức ăn nhanh, đồ chiên rán… sẽ làm tăng lượng độc tố tích tụ trong cơ thể. Lâu ngày, dẫn đến tình trạng tích tụ một lượng lớn độc tố trong cơ thể, dưới da, kết quả là gây ra hiện tượng ngứa da. Ngứa da do bệnh bệnh gan có thể xuất hiện ở nhiều vùng khác nhau, tuy nhiên triệu chứng này thường xuất hiện ở gan bàn tay và lòng bàn chân. Khi thời tiết nắng nóng, ngứa da do bệnh gan còn có thể xuất hiện kèm nổi mề đay, sần hoặc lan đỏ trên diện rộng. Vào ban đêm, tình trạng ngứa sẽ dữ dội hơn ban ngày. Thông thường, ngứa da do bệnh gan sẽ không thuyên giảm khi sử dụng các loại thuốc trị dị ứng mẩn ngứa thông thường.
- Đau bụng:
Đau bụng, thường là đau hạ sườn phải được biết đến là một trong những dấu hiệu nhận biết bệnh lý về gan. Chức năng gan trở nên kém đi, dịch mật cũng tiết ra ít hơn, khả năng tiêu hóa giảm. Do đó, người bệnh sẽ có cảm giác đau nhẹ. Khi bệnh gan diễn tiến nặng hơn, tình trạng xơ hóa nghiêm trọng hoặc có khối u hình thành ở gan cũng có thể gây ra triệu chứng đau nhiều.
Chức năng gan suy yếu việc hỗ trợ tiêu hóa trở nên kém hiệu quả, nếu người bệnh ăn các thức ăn cứng, nhai không kỹ, nhiều dầu mỡ sẽ khiến gan hoạt động vất vả hơn, gây ra các cơn đau âm ỉ.
- Mất phương hướng, đãng trí:
Khi gan hoạt động kém, các độc tố không được chuyển hóa, đào thải ra ngoài thì một lượng chất gây hại ấy (đặc biệt là amoniac) sẽ tấn công trực tiếp vào hệ thần kinh người bệnh, dẫn đến thay đổi về hành vi và trạng thái tinh thần. Tình trạng này được gọi là não gan (hôn mê gan).
Các biểu hiện của não gan (hôn mê gan) thường gặp nhất có thể kể đến như: Dễ xúc động, có vấn đề về ngôn ngữ, tâm trạng thất thường, mất tập trung, lơ đãng, dễ quên, mất phương hướng, ngất lịm… Các biểu hiện này sẽ càng rõ rệt hơn tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Chỉ số men gan tăng cao:
Men gan hay enzym gan sẽ cho biết mức độ tổn thương gan cũng như dự báo các bệnh về gan.
Bất thường của chỉ số men gan thường được phát hiện thông qua xét nghiệm máu, người bệnh cũng có thể chủ động làm xét nghiệm men gan nếu bản thân thường xuyên có tiếp xúc với hóa chất, rượu bia, lạm dụng thuốc.
- Cơ thể phù nề, bụng lớn:
Sưng phù, trướng bụng là những dấu hiệu bệnh gan ở giai đoạn cuối, cụ thể là xơ gan mất bù và ung thư gan. Lúc này, gan đã không còn đủ khả năng lọc thải độc tố, sẹo nhiều gan quá mức kiểm soát, gan bị xơ hóa. Bụng người bệnh to do dịch nước ứ đọng, chân phù nề ấn vào để lại lõm sâu, xuất hiện vết bầm da do vỡ mạch máu, sức khỏe suy kiệt, dễ đi vào hôn mê…
- Rối loạn giấc ngủ:
Ngủ nhiều vào ban ngày, thức dậy lúc nửa đêm, khó vào giấc… là những biểu hiện mà người mắc bệnh gan hay gặp phải.
Gan chịu trách nhiệm vô hiệu hóa các loại hormone. khi gan hoạt động bình thường, quá trình vô hiệu hóa này được diễn ra vào ban ngày, nó làm cho con người trở nên tỉnh táo hơn. Vào bạn đêm, quá trình vô hiệu hóa hormone thông thường không diễn ra, vì thế chúng ta có thể ngủ ngon giấc và không bị làm phiền. Thế nhưng nếu chức năng gan bị suy giảm, quá trình vô hiệu hóa hormone này lại bị đảo lộn, diễn ra vào ban đêm khiến cho những người mắc bệnh về gan cảm thấy khó ngủ và hay thức giấc giữa chừng.
Không những thế, gan bị tổn thương cũng ảnh hưởng không hề nhỏ đối với hệ tiêu hóa. Gan có trách nhiệm phân hủy chất béo trong quá trình tiêu hóa. Nếu khoogn thực hiện được chức năng này, chất béo sẽ xâm nhập vào ruột và gây nên các bệnh như táo bón, tiêu chảy vào nửa đêm. Điều này làm ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe và tinh thần của người mắc bệnh gan.
- Chán ăn, khó tiêu hóa, dễ buồn nôn:
Gan là cơ quan vô cùng quan trọng của hệ tiêu hóa. Mỗi ngày, gan tiết ra khoảng 1 lít dịch mật, dự trữ trong túi mật. Trong quá trình tiêu hóa, dịch mật sẽ được tiết vào ruột để tiêu hóa thức ăn. Phần thức ăn được tiêu hóa sẽ được gan chuyển hóa một lần nữa trước khi biến thành năng lượng đi nuôi cơ thể.
Khi gan yếu đi, các chức năng tiêu hóa sẽ không được đảm bảo, từ đó gây ra chứng đầy bụng khó tiêu. Người bệnh sẽ cảm thấy chán ăn và xuất hiện tình trạng buồn nôn, thậm chí là tình trạng tiêu chảy cấp.
- Nước tiểu đậm màu hơn:
Nước tiểu sẫm màu hơn có thể là do uống các loại thuốc điều trị gây nên, hoặc đơn giản là do uống không đủ lượng nước hàng ngày. Nhưng, khi tự dưng thấy màu nước tiểu đậm hơn nhiều so với bình thường, cùng với đó là xuất hiện tình trạng phân có màu trắng, thì đây rất có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh gan đang “le lói” tấn công cơ thể. Trong trường hợp này, bạn cần phải khẩn trương đến bệnh viện để được thăm khám và có biện pháp xử lý kịp thời.
- Cơ thể thường xuyên mệt mỏi:
Mệt mỏi, uể oải không chỉ là biểu hiện của việc cạn kiệt năng lượng, ốm… thông thường mà đây cũng có thể là một dấu hiệu của bệnh gan. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh đều rất khó có thể phân biệt được đâu là triệu chứng mệt mỏi thông thường và đâu là các triệu chứng uể oải, mệt mỏi do gan suy yếu.
Để giảm thiểu cảm giác mệt mỏi do bệnh về gan gây ra, đầu tiên người bệnh nên giảm thiểu áp lực công việc, giảm stress, tăng thời gian nghỉ ngơi thư giãn. Tiếp đến, hãy dành thời gian đến bệnh viện để được thăm khám với bác sĩ chuyên khoa.
3. CÁC TÁC NHÂN GÂY TỔN HẠI GAN
Có rất nhiều nguyên nhân từ chủ quan tới khách quan có thể gây ra bệnh gan, có thể kể đến các tác nhân chủ yếu sau:
- Uống nhiều rượu bia:
Khi uống rượu bia, quá trình xử lý và trao đổi chất thực hiện chủ yếu ở gan. Chỉ một lượng nhỏ bài tiết ra ngoài qua đường thở và tuyến mồ hôi. Phần còn lại sẽ cùng với ethanol hình thành dehydrogenase gây hại tế bào gan.
Thông thường, một người uống rượu hơn 10 năm với liều lượng hơn 250ml mỗi ngày đều có nguy cơ cao xơ gan. Bệnh không bộc phát ngay mà mất 10-20 năm để bắt đầu phá hủy cơ thể người.
Theo WHO, Việt Nam có tỷ lệ mắc xơ gan cao, chiếm 5% dân số, trong đó nguyên nhân đến từ bia rượu chiếm 18%. Việt Nam cũng thuộc top những quốc gia tiêu thụ lượng bia rượu lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á hiện nay
- Chế độ dinh dưỡng không cân bằng (nhiều chất béo, ít chất xơ):
Những đồ ăn được chế biến sẵn, đóng hộp hoặc những thức ăn nhanh đều là những thực phẩm gây hại cho gan. Không những thế thói quen ăn uống của những người trẻ hiện nay thường ít theo giờ giấc khoa học, không bổ sung nhiều rau củ và hoa quả nên khả năng mắc các bệnh lý về gan là rất cao.
Ngoài ra, các thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ cũng mang nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây nên các bệnh về gan ở con người.
- Sử dụng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ:
Khi bạn đau ốm, dù sử dụng nhiều hay ít thuốc tây đi chăng nữa cũng đều ảnh hưởng đến chức năng gan. Đặc biệt, việc sử dụng nhiều thuốc tây hoặc dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ còn làm cho gan của bạn hoạt động cực nhọc hơn vì phải thanh lọc, trao đổi chất nhiều lần. Với những bệnh nhẹ, chúng ta có thể ăn uống, nghỉ ngơi điều độ là có thể khỏi bệnh, không nên quá lạm dụng vào thuốc tây, tránh trường hợp gây “nhờn” thuốc.
- Môi trường sống bị ô nhiễm:
Ô nhiễm môi trường đang là vấn đề nghiêm trọng trên toàn cầu. Ô nhiễm không khí, nguồn đất, thực phẩm bẩn… đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của gan.
- Virus viêm gan:
Việt Nam có tỷ lệ người mắc bệnh gan ở mức cao trên thế giới. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, 1,4 triệu ca tử vong do viêm gan siêu vi. Theo Bộ Y tế, một số nhóm dân cư có tỷ lệ 6 - 20% nhiễm virus viêm gan B, khoảng 0,2-4% virus viêm gan C. Việt Nam cũng từng ghi nhận các trường hợp nhiễm virus viêm gan A, D, E nhập viện.
Căn bệnh nguy hiểm và thầm lặng vì đa số những người bệnh không biết mình nhiễm virus, chúng còn có thể lây lan qua nhiều đường khác nhau. Siêu vi B tồn tại trên 6 tháng (mạn tính) có nguy cơ cao tiến triển thành xơ, ung thư gan.
4. CÁCH PHÒNG TRÁNH BỆNH GAN
Để tăng cường bảo vệ gan, phòng tránh các bệnh lý về gan có thể áp dụng ngay những biện pháp thường được các chuyên gia khuyến nghị sau:
- Tập thể dục tăng cường sức khỏe, kiểm soát trọng lượng cơ thể:
Việc tập luyện thể dục thể thao thường xuyên giúp cho cơ thể được vận động, tiêu hao lượng mỡ thừa trong cơ thể, giúp người bệnh kiểm soát được trọng lượng của bản thân. Ngoài ra, việc vận động thường xuyên còn giúp cho cơ thể thúc đẩy quá trình bài tiết các chất độc ra bên ngoài, giúp cơ thể khỏe khoắn, sảng khoái hơn.
- Khám và kiểm tra định kỳ:
Người Việt Nam thường không có thói quen khám sức khỏe định kỳ, chính vì thế có nhiều người khi bệnh đã vào giai đoạn nặng rồi mới được phát hiện. Duy trì thói quen thăm khám và kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp cho người mắc bệnh gan có thể kiểm soát được tình trạng bệnh và biết được những phương án điều trị sớm nhất, ngăn không cho bệnh phát triển xấu hơn. Không những tránh được các bệnh về gan, mà khám sức khỏe tổng quát người bệnh có thể biết được tình trạng sức khỏe của mình, điều chỉnh lối sống, sinh hoạt sao cho hợp lý.
- Chế độ dinh dưỡng phù hợp:
Chế độ dinh dưỡng ở mỗi giai đoạn của bệnh gan là khác nhau. Tuy nhiên, việc ăn uống cần phải có sự cân đối giữa các nhóm thực phẩm như: chất đạm, chất béo, đường, vitamin và khoáng chất. Trong bữa ăn, nên bổ sung thêm nhiều rau xanh, trái cây tươi có chứa chất xơ. Tránh xa các chất kích thích có nồng độ cồn cao như bia rượu, chất cafein…
-Sử dụng Liver Detox của Olympian Labs:
Sản phẩm chăm sóc sức khỏe gan Liver Detox có hàm lượng Silymarin đúng 80% theo tiêu chuẩn. Công dụng của Silymarin là bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại và phục hồi gan bị tổn thương, đây là điều không thể chối cãi. Tuy nhiên, không phải cứ sản phẩm nào có chứa Silymarin thì là sản phẩm có công dụng tốt. Hiệu quả của sản phẩm còn phụ thuộc vào lượng chiết xuất của Silymarin từ cây kế sữa cùng quy trình điều chế đạt chuẩn để không làm biến chất. Bên cạnh Silymarin, có thể kết hợp thêm nhiều dược liệu khác để tăng khả năng tác động khôi phục, bảo vệ chức năng gan.
Liver Detox với công thức ưu việt, không chỉ chứa Silymarin mà còn được bổ sung thêm Tổ hợp enzyme Veg-Panzyme Plus gồm có các enzyme: Protease, Amylase, Cellulase và Lipase. Các enzyme này thực hiện các phản ứng phân cắt các hợp chất đa phân tử thành các đơn phân tương ứng, giúp tăng cường khả năng hấp thu chất dinh dưỡng, cải thiện thể trạng cho người dùng. Chính khả năng này cũng giúp hỗ trợ chức năng tiêu hóa, thúc đẩy quá trình chuyển hóa các chất, làm giảm gánh nặng cho gan, giảm thiểu các nguyên nhân gây nên các bệnh về gan.
Với những công dụng vượt trội, Liver Detox đem lại cho lá gan của bạn một màng khiên bảo vệ an toàn khỏi những tác nhân gây bệnh.
Là sản phẩm của thương hiệu Olympian Labs, thương hiệu chăm sóc sức khỏe hàng đầu tại Mỹ, chất lượng mà Liver Detox mang lại nhận được sự tin tưởng của người tiêu dùng tại Mỹ và các quốc gia khác trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
>> Xem thêm thông tin tại đây